Bộ Thông tin và Truyền thông vừa có văn bản hướng dẫn các bộ, ngành trung ương và các tỉnh, thành phố tham gia Chiến dịch “Tháng hành động tuyên truyền về nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến”. 

Theo Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), các đối tượng xấu lợi dụng bối cảnh bùng nổ công nghệ thông tin để thực hiện nhiều vụ lừa đảo trực tuyến, chiếm đoạt tài sản có giá trị cao, trong đó có 3 nhóm lừa đảo chính là: giả mạo thương hiệu; chiếm đoạt tài khoản; các hình thức kết hợp khác. Cục An toàn thông tin cũng đưa ra 24 hình thức lừa đảo đang diễn ra trên không gian mạng Việt Nam gồm:
1. Lừa đảo "combo du lịch giá rẻ"
2. Lừa đảo cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice
3. Lừa đảo "khóa SIM" vì chưa chuẩn hóa thuê bao
4. Giả mạo biên lai chuyển tiền thành công
5. Giả danh giáo viên/nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu
6. Chiêu trò lừa đảo tuyển người mẫu nhí
7. Thủ đoạn giả danh các công ty tài chính, ngân hàng
8. Cài cắm ứng dụng, link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen…
9. Giả mạo trang thông tin điện tử, cơ quan, doanh nghiệp (BHXH, ngân hàng…)
10. Lừa đảo SMS Brandname, phát tán tin nhắn giả mạo
11. Lừa đảo đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp
12. Lừa đảo tuyển CTV online
13. Đánh cắp tài khoản MXH, nhắn tin lừa đảo
14. Giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện lừa đảo
15. Rao bán hàng giả, hàng nhái trên sàn thương mại điện tử
16. Đánh cắp thông tin CCCD đi vay nợ tín dụng
17. Lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng
18. Lừa đảo dịch vụ lấy lại tiền khi đã bị lừa
19. Lừa đảo lấy cắp Telegram OTP
20. Lừa đảo tung tin giả về cuộc gọi mất tiền như FlashAI
21. Lừa đảo dịch vụ lấy lại Facebook
22. Lừa đảo tình cảm, dẫn dụ đầu tư tài chính, gửi bưu kiện, trúng thưởng…
23. Rải link phishing lừa đảo, seeding quảng cáo bẩn trên Facebook
24. Lừa đảo cho số đánh đề.

Hiện nay, Việt Nam đang thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ người dân sử dụng mạng xã hội cao trên thế giới và xu hướng tìm kiếm thông tin trên các nền tảng mạng xã hội ngày càng cao, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới. Các nền tảng mạng xã hội có lượng người sử dụng lớn tại Việt Nam hiện nay gồm: Facebook, Youtube, TikTok, Zalo… đang là môi trường để các đối tượng lợi dụng lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản phổ biến cũng như lợi dụng để phát tán tin, giả, thông tin xấu độc.
Các hình thức lừa đảo trên không gian mạng được các đối tượng lừa đảo thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau và ngày càng tinh vi, trong đó nhắm vào nhiều nhóm đối tượng như: người cao tuổi, trẻ em, sinh viên, công nhân, nhân viên văn phòng… Đối với mỗi nhóm đối tượng ở độ tuổi khác nhau, kẻ xấu thực hiện những hình thức dẫn dụ khác nhau, mục tiêu chung là lấy lòng tin, đánh cắp thông tin người dùng, sau đó chiếm đoạt tài sản
Tại Thái Nguyên, công tác đấu tranh với tội phạm về lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông được chỉ đạo quyết liệt. Theo thống kê của Công an tỉnh, 6 tháng đầu năm 2023 đã khởi tố 01 vụ, 10 bị can về tội “Sử dụng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt  tài sản”; 01 vụ, 02 bị can về tội “Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác”; 06 bị can về tội “Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông”. Công tác tuyên truyền, phòng ngừa các loại tội phạm lợi dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản mặc dù được chú trọng nhưng do người dân còn chưa nhận diện rõ hành vi, đối tượng lừa đảo dẫn đến mất cảnh giác trong tự bảo vệ tài sản, thiếu hiểu biết, hám lợi nên vẫn còn tình trạng bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Trước tình hình đó, Cục An toàn thông tin cũng đưa ra khuyến cáo “5 không” khi giao dịch trên không gian mạng và những dấu hiệu nhận biết, cách phòng tránh bị lừa đảo trên không gian mạng. Sở Thông tin và Truyền thông đã có văn bản hướng dẫn các sở, ngành, địa phương, cơ quan thông tin báo chí trên địa bàn tỉnh tích cực tham gia Chiến dịch “Tháng hành động tuyên truyền về nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến”; trong đó chú trọng tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, trang/cổng thông tin điện tử, hệ thống truyền thanh cơ sở, màn hình điện tử, màn hình LED…
Bên cạnh các giải pháp kỹ thuật, việc tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức và kỹ năng nhằm trang bị cho mỗi cá nhân những kiến thức và kỹ năng cơ bản để bảo đảm an toàn thông tin trên không gian mạng là yếu tố then chốt giúp tạo dựng một không gian mạng Việt Nam an toàn, góp phần thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, phát triển hạ tầng kinh tế số, xã hội số một cách bền vững.